Gaat u zelf of uw vader of moeder binnenkort naar een verpleeghuis verhuizen? En maken uw ouders zich zorgen dat ze al hun spaargeld zullen kwijtraken? Dan maken ze zich wellicht te veel zorgen.
Er zijn namelijk een aantal dingen die degene die in een verpleeghuis gaat wonen kan doen om de eigen bijdrage voor de zorgkosten te verminderen. Zo voorkom je dat de hele erfenis op gaat aan zorgkosten. In dit artikel leg ik uit welke 10 dingen u of uw ouders zouden kunnen overwegen om hun eigen vermogen te verlagen. Elke optie heeft zo z’n eigen voor- en nadelen.
Eigen bijdrage verpleeghuis voorkomen: 10 tips om de erfenis veilig te stellen
Benieuwd waar u zou kunnen gaan wonen? Bekijk dan ruim 200 particuliere verpleeghuizen in heel Nederland.
Hoe wordt de eigen bijdrage vastgesteld?
Kort gezegd is de eigen bijdrage gebaseerd op 5 factoren: uw inkomen, uw vermogen, uw huishouden, uw leeftijd en of u voor kinderen zorgt. De laatste 3 factoren kunt u niet wijzigen. Uw inkomen kunt u theoretisch wel wijzigen maar het zou dom zijn om uw inkomen te verlagen om op die manier uw eigen bijdrage te verlagen. Rest ons dus nog maar 1 factor: uw vermogen, ofwel uw spaargeld.
Hier leest u uitgebreid wat voor invloed deze 5 factoren hebben in het bepalen van uw eigen bijdrage. Het CAK is verantwoordelijk voor het vaststellen van de hoogte van uw eigen bijdrage.
Kan ik überhaupt mijn eigen bijdrage voorkomen?
Het is helaas niet mogelijk om de eigen bijdrage helemaal te voorkomen. Gelukkig zijn er wel een aantal manieren om uw eigen bijdrage voor een verpleeghuis te verminderen.
Grens vermogen
Als u alleenstaand bent mag u €31.140 spaargeld hebben voordat uw eigen bijdrage omhoog gaat. De eerste €31.140 is heffingsvrij. Voor echtparen ligt deze grens bij €62.280 in 2023. Heeft u minder dan dit bedrag, dan heeft het geen zin om uw vermogen te verminderen om zo uw eigen bijdrage proberen te verminderen. U betaalt al de minimale eigen bijdrage. Het verlagen van uw box 3 vermogen heeft overigens nog wel zin als u de erfbelasting voor uw erfgenamen wilt verminderen.
Heeft u (samen met uw partner) wel meer dan de bovengenoemde bedragen? Dan kunnen de onderstaande 7 tips u wel helpen om uw erfenis veilig te stellen en de eigen bijdrage voor uw zorgkosten te voorkomen/verlagen. U vindt hier een paar rekenvoorbeelden over het effect van uw spaargeld op de hoogte van uw eigen bijdrage.
Grens inkomen
Behalve naar vermogen wordt er zoals gezegd ook naar uw inkomen gekeken. Ligt uw inkomen (uit o.a. uw AOW, pensioenen, rente en beleggen) als alleenstaande boven de €42.975? Ook dan hebben onderstaande tips geen invloed op de hoogte van uw eigen bijdrage. U betaalt hoe dan ook de maximale eigen bijdrage.
Tip 1 voorkomen eigen bijdrage: Schenk aan uw (klein)kinderen
Als u geld op uw bankrekening heeft wat u niet nodig heeft kunt u elk jaar een schenking doen aan uw (klein)kinderen. U geeft geld weg en vermindert daarmee uw vermogen. Tot een bepaald bedrag hoeft u geen schenkbelasting te betalen van de Belastingdienst. Voor 2023 zijn deze bedragen:
- Basisvrijstelling kind: €6.035 per jaar
- Eenmalige schenking aan een kind tussen de 18 en 40 jaar:
- bestedingsvrij: €28.947
- voor het kopen van een huis: €28.947 (de jubelton is recent helaas afgeschaft)
- voor het volgen van een studie: €60.298
- Basisvrijstelling kleinkind: €2.418 per jaar
- Eenmalige schenking aan een kleinkind tussen de 18 en 40 jaar: €28.947 voor een woning
Tip 2 eigen bijdrage: Maak het (klein)kindsdeel direct opeisbaar
Normaal gesproken krijgen kinderen een niet-opeisbaar deel van de erfenis als één van beide ouders overlijdt. De langstlevende ouder houdt dan zijn/haar eigen helft van de erfenis én houdt tevens de beschikking over het geld van de overleden partner. Deze constructie voorkomt onder andere dat de langstlevende ouder zijn/haar huis zou moeten verkopen om de kinderen hun deel van de erfenis te kunnen geven.
Langstlevende testament clausule
In het geval dat de overgebleven ouder echter wordt opgenomen in een verpleeghuis valt deze constructie ongunstig uit. Het kindsdeel van de erfenis telt namelijk mee bij het bepalen van het vermogen van de langstlevende ouder. En hoe hoger het vermogen, hoe hoger de eigen bijdrage. Om deze situatie te voorkomen kunnen de ouders in hun testament laten opnemen dat het kindsdeel opeisbaar wordt op het moment dat de langstlevende ouder naar een (particulier) verpleeghuis verhuist. Let wel; dit kan dus alleen als beide ouders nog in leven zijn.
In uw testament zet u het volgende:
- Uw kinderen mogen hun deel mogen opeisen zodra de langstlevende naar een zorginstelling verhuist. Het is daarbij van belang dat de opeisbaarheid wordt gekoppeld aan de verhuizing, niet aan de eigen bijdrage.
- De erfdelen van de kinderen kunt u het beste zo groot mogelijk maken om een zo groot mogelijk gedeelte van uw vermogen veilig te stellen.
- De erfdelen moeten worden geïndexeerd zodat de inflatie ze niet verkleind.
Kleinkinderen
Net als dat ouders in hun testament kunnen opnemen dat het kindsdeel opeisbaar wordt na het overlijden van de eerste ouder (of als de langstlevende in een verzorgingshuis wordt opgenomen), kunnen opa’s en oma’s ook een bepaling opnemen dat ze geld schenken aan de kleinkinderen.
Tip 3 Regel een levenstestament mét volmacht
Om ervoor te zorgen dat u door kunt gaan met schenken aan uw kinderen en kleinkinderen als u daartoe zelf niet meer in staat bent (bijvoorbeeld door dementie) kunt u nu alvast een volmacht regelen bij de notaris. Dit kan worden opgenomen in een zogenaamd levenstestament.
- U laat allebei een levenstestament opstellen bij de notaris.
- U benoemt elkaar over en weer tot gevolmachtigde
- U benoemt uw kinderen tot reserve gevolmachtigden voor het geval u beiden wilsonbekwaam worden.
- Laat de volmacht direct ingaan.
- Neem in de volmacht op dat de gevolmachtigde schenkingen mag doen aan je kinderen.
Op deze manier zorgt u ervoor dat uw vermogen verder kan worden veilig gesteld ook als u beiden wilsonbekwaam wordt.
Tip 4 eigen bijdrage voorkomen: Schenk de erfenis binnen 3 maanden van overlijden
Ook in het geval dat er geen testament is opgemaakt kan worden voorkomen dat de kindsdelen van de erfenis meetellen voor de bepaling van de hoogte van de eigen bijdrage. Dit kan echter slechts binnen 3 maanden na het overlijden van de eerste ouder. De langstlevende ouder kan er dan nog voor kiezen de erfenis direct met de kinderen te delen in plaats van de “wettelijke verdeling” te volgen. Uiteraard moet de langstlevende ouder wel voldoende financiële middelen overhouden. Bovendien zit niet iedereen te wachten om na te denken over de erfenis zo vlak na het overlijden van zijn/haar partner.
Mocht de langstlevende ouder niet voldoende geld over houden dan zouden de kinderen natuurlijk bepaalde kosten voor hun vader/moeder voor hun rekening kunnen nemen.
Tip 5 voorkomen eigen bijdrage verzorgingshuis: Erfenis verwerpen
Als een van uw ouders overlijdt zonder dat er iets in het testament is geregeld dan bestaat ook de theoretische mogelijkheid voor de langstlevende ouder om de erfenis te verwerpen. Als de langstlevende ouder al in een verpleeghuis woont, of verwacht wordt binnen afzienbare tijd naar een verpleeghuis toe te gaan, dan voorkomt die ook effectief dat de erfenis moet worden opgegeten.
Tip 6 verminderen eigen bijdrage: Schenk per notariële akte
Als u geen geld vrij heeft om daadwerkelijk geld over te maken aan uw (klein)kinderen (omdat het bijvoorbeeld vast zit in uw huis) kunt u een schenking op papier overwegen. Hierbij schenkt u geld aan uw (klein)kinderen per notariële akte waardoor u een schuld krijgt bij uw kinderen en daarmee uw vermogen verlaagt. Het geld hoeft hiervoor niet te worden overgemaakt. U (klein)kinderen krijgen hierdoor een vordering up u en moeten hierover belasting betalen in box 3. Om erfbelasting te voorkomen moet u daadwerkelijk een jaarlijkse rente van 6% betalen aan uw kinderen over de totale schuld. Als u grote bedragen op papier schenkt kan de jaarlijkse rente behoorlijk oplopen.
Notariële schenking op papier in combi met jaarlijkse cash schenking
U kunt overwegen om een jaarlijkse notariële schenking te combineren met een jaarlijkse schenking. Deze notariële schenking mag niet het maximale bedrag van €6.035 overtreffen om schenkbelasting te voorkomen. Stel: u schenkt uw kinderen in de loop van 20 jaar in totaal €100.000. Uw kinderen moeten daar dan jaarlijks (tegen de tijd dat het bedrag is opgelopen tot 1 ton) €6.000 rente over betalen aan u. Vervolgens schenkt u ze jaarlijks de maximale €6.035. Dit bedrag maakt u ook daadwerkelijk over. Per saldo vallen de rente en de schenking tegen elkaar weg maar hebben uw kinderen nu wel een vordering van 1 ton op u.
Voordelen notariële schenking op papier
Hoe meer kinderen u heeft, hoe meer spaargeld u op deze manier veilig kunt stellen. Heeft u 3 kinderen? Dan kunt u dus 3 keer 1 ton oftewel €300.00 spaargeld overhevelen van uw vermogen naar uw kinderen!
Als u komt te overlijden kunnen uw kinderen nu eerst de €300.000 schuld van de erfenis opeisen voordat ze over het resterende bedrag erfbelasting hoeven te betalen.
Nadelen notariële schenking op papier
Nadeel van deze methode is dat u al op relatief jonge leeftijd moet beginnen met het opbouwen van de vordering aangezien u gelimiteerd bent door de maximale schenking per jaar. Bovendien moet u dus éénmalig naar de notaris inclusief uw kinderen.
Tip 7 eigen bijdrage verpleeghuis: Huis verkopen of niet?
U kunt uw eigen bijdrage verminderen door belast box 3 vermogen te verplaatsen naar onbelast box 1 vermogen. Maar hoe doet u dat?
Huis kopen in plaats van huren
Dit is een drastische maatregel waar u niet te lichtzinnig over moet denken. U kunt bijvoorbeeld uw huurwoning verruilen voor een koopwoning. Erg logisch is dit niet tenzij het om een echtpaar gaat met een groot leeftijdsverschil waarbij een van beide naar het verpleeghuis gaat verhuizen en de overgebleven echtgenoot/echtgenote waarschijnlijk nog vele jaren zelfstandig kan blijven wonen.
U loopt dan wel weer het risico dat uw woning in waarde daalt, dit negatieve effect zou velen malen groter kunnen zijn dan het positieve effect dat u probeerde te bereiken. Ook kunt u te maken krijgen met fikse kosten voor de verhuizing. Kortom, wij zouden u niet aanraden om uit puur financiële redenen te gaan verhuizen.
Hypotheek aflossen bij opname verpleeghuis
Een andere mogelijkheid is om uw hypotheek (deels) af te lossen met geld uit box 3. Deze maatregel helpt op 2 manieren. En uw vermogen in box 3 gaat omlaag én uw inkomen in box 1 gaan omlaag omdat uw eigenwoningforfait daalt. Hoe lager uw hypotheekschuld, hoe lager uw eigenwoningforfait. Anderzijds gaat ook uw hypotheekrenteaftrek omlaag en gaat daarmee uw inkomen omhoog.
Huis verkopen van ouder in verpleeghuis
De hypotheek aflossen heeft met name zin als één van beide ouders naar het verpleeghuis gaat en de ander thuis blijft wonen. Gaan beide ouders samen naar het verpleeghuis of is uw vader/moeder alleenstaand/weduwe/weduwnaar? Dan heeft het weinig zin om de hypotheek af te lossen aangezien er niemand meer in het huis zal wonen en de woning waarschijnlijk op korte termijn verkocht zal worden.
Uitstel woning verkopen bij opname in verpleeghuis
Zolang uw vader of moeder nog in het echtelijk huis blijft wonen telt de woning mee in Box 1. Zodra ook de achtergebleven ouder naar het verpleeghuis gaat hoeft de leegstaande woning nog 2 jaar niet te worden meegeteld bij het vermogen. Het kan dus financieel aantrekkelijk zijn om de woning niet meteen te verkopen.
Een wrange werkelijkheid hierbij is dat volgens de Zorgcijfers Databank maar ongeveer de helft van de mensen langer dan 2 jaar in een verpleeghuis woont.
Dit wil niet zeggen dat het een goed idee is. Het kan een vervelend idee zijn dat je als kinderen nog 2 jaar verantwoordelijk bent voor het leegstaande huis. Als je je als kinderen zorgen maakt over inbraak, brand, krakers dan is het waarschijnlijk beter om gewoon meteen te verkopen en alles netjes af te handelen zodat je je daar niet meer druk om hoeft te maken.
Tip 8 verlagen eigen bijdrage: Zet belastbaar vermogen om in vrijgesteld vermogen
Vermogen in box 3 wordt belast. Er zijn echter een aantal vrijstellingen voor box 3. Zo tellen kunst, een boot, sieraden en groene beleggingen niet mee voor de “grondslag voor sparen en beleggen” die het CAK hanteert om uw eigen bijdrage te bepalen. U kunt dus spaargeld gebruiken om een boot te kopen. U verlaagt hiermee uw belastbaar vermogen. Maar ja, wat moet u met een boot als u niet van zeilen houdt? Technisch is dit dus een manier om uw vermogen te verlagen maar in de realiteit zullen weinig mensen hier iets aan hebben. Iets aan schaffen puur en alleen om uw belastbaar eigen vermogen te verlagen raden wij sterk af.
Tip 9 voorkomen eigen bijdrage verpleeghuis: Richt een spaargeld BV op
Dit is een complexe stap die alleen zinnig is om te overwegen als u een zeer groot vermogen heeft. Laat u vooral goed informeren door bijvoorbeeld een notaris voordat u hieraan begint. Er zijn significante kosten aan het opzetten van een “spaargeld-BV” verbonden. Bovendien is de politiek niet blij met deze constructie en zal wellicht ingrijpen.
Tip 10 voorkomen eigen bijdrage verpleeghuis: Begin op tijd
Overleg ruim op tijd met een notaris
Het is belangrijk om tijdig na te denken over uw spaargeld en erfenis. Hoe eerder hoe beter. Als u veel spaargeld heeft en jaarlijks een notariële schenking op papier wilt doen heeft u al 15-20 jaar nodig om 1 ton per kind veilig te stellen.
Daarnaast kijkt het CAK voor het vaststellen van uw eigen bijdrage naar uw vermogen op de peildatum. Deze peildatum is 2 jaar voordat u daadwerkelijk naar het verpleeghuis verhuisd. Wacht dus niet totdat u daadwerkelijk naar het verpleeghuis moet en zorgkosten moet gaan betalen!
Bezint eer gij begint
Veel mensen vinden het oneerlijk dat ze (een deel) van hun spaargeld moeten aanwenden om voor hun zorgkosten te betalen. Bedenk echter dat u, als u thuis woont, ook gewoon uw eigen huur, gas, elektra, voedsel, etc betaalt. Het is dus niet zo gek dat u voor een verblijf in een verpleeghuis deels zelf meebetaalt. U heeft tenslotte zelf geen kosten meer voor onderdak, maaltijden of verzorging. Daarnaast zijn, zelfs als u de maximale eigen bijdrage betaalt, de daadwerkelijk gemaakte zorgkosten zeer waarschijnlijk hoger. De overheid betaalt dus nog steeds een deel van uw zorgkosten.
Kosten en baten afwegen
Let wel; Voor al deze tips geldt dat ze niet persé passend hoeven te zijn voor uw persoonlijke situatie. Dat het kan betekent niet dat het ook een goed idee is. Bovendien zijn sommige tips ingewikkeld en lastig uitvoerbaar. Denk dus goed na voordat u naar de notaris stapt of het uw tijd en moeite echt waard is.
Snel een geschikt verpleeghuis vinden
Bent u op zoek naar een particulier verpleeghuis? Bekijk dan ruim 200 verschillende zorgvilla’s in heel Nederland op onze website. U kunt zoeken op o.a. prijs, locatie, zorgprofiel, ziektebeeld, levensbeschouwing, huisdierbeleid, rookbeleid, geschiktheid voor echtparen, type omgeving, aantal kamers en meer!
Foto credit: Freepik